Zwanger en vis

Zwanger en vis eten, hoe zit dat precies? Wanneer je zwanger bent zul je vast honderden vragen hebben rondom het topic vis. Is zalm oké? En zo ja, hoe zit het dan met gerookte zalm? En is vette vis nou wel of geen goede keuze?

Geen stress! In dit artikel beantwoorden we al je vragen rondom het topic vis en zwanger zijn.

Laten we eerst met het goede nieuws beginnen. De regelmatige consumptie van vis wordt tijdens de zwangerschap aanbevolen. Het is een gezonde optie voor aanstaande moeders en de juiste selectie zal juist goed zijn voor je baby.

Belangrijk om te onthouden is: eet vis alleen goed gegaard, doorbakken, gekookt of gefrituurd! En geef de Listeria bacterie geen kans door de koelkast op 4 graden Celsius in te stellen.

Zwangere vrouwen hebben een verhoogd risico op infecties en dit kan de zwangerschap in gevaar brengen. Vandaar dat rauwe vis afgeraden wordt. Dit betekent geen sushi, maar ook geen matjes of gerookte vis (zolang deze niet goed gegaard is).

Wat maakt vis zo gezond tijdens de zwangerschap?

Eigenschappen als jodium, vitamine D, zink en omega-3 maken vis een zeer aan te raden keuze tijdens de zwangerschap.

• Omega-3: Tijdens de zwangerschap en borstvoeding is omega-3 zeer belangrijk voor de hersenen en zenuwcellen. Omega-3 kan onder andere de gezichtsscherpte, coördinatie, fijne motoriek en concentratie, spraakontwikkeling en nachtrust van het kind positief beïnvloeden. Eet hiervoor haring, zalm of makreel.
• Jodium: Jodium is onmisbaar voor een goede werking van de schildklier.
• Vitamine D: Zorgt voor een goede ruggengraat doordat het helpt om gezonde botten te ontwikkelen. Vooral haring en zalm bevatten vitamine D.
• Zink: Zink helpt bij het celstofwisselingproces en bevordert de groei en het immuunsysteem. Vanaf de vierde maand heeft een zwangere vrouw 1,5 keer hogere zinkbehoefte. Kreeftachtigen zijn een goede bron voor zink.

Hoe zit het met zwanger zijn en de jodium inname?

Wanneer je zwanger bent verhoogt je stofwisseling. Logisch, want je eet niet alleen meer voor jezelf, maar ook voor het kleine mensje wat in je buik groeit. Hierdoor neemt ook je jodiumbehoefte toe, voornamelijk vanaf de twaalfde week van de zwangerschap. In deze week zet de foetus zijn eigen stofwisseling in gang. Ook tijdens het geven van borstvoeding heb je als nieuwe moeder meer jodium nodig (zo’n 30% meer als de normale inname). Jodium heb je nodig, omdat het een onmisbare mineraal is voor een goede werking van de schildklier.

En guess what? Vis, schaal- en schelpdieren bevatten jodium! Vooral witvis (kabeljauw, koolvis, schelvis, rode mul), vette zeevis (haring, makreel, zalm) en platvis (schol, tong, heilbot) zijn sterren wanneer het op jodium aankomt.

Welke stoffen in vis zijn schadelijk voor mijn baby?

Er is zoveel speculatie rondom het wel of niet eten van vis door enkele stoffen die in veel vissen aanwezig zijn. Dit zijn dioxines, zware metalen en de Listeria bacterie.

• Dioxines: Deze stof heeft kankerverwekkende eigenschappen. Dioxines komen via uitlaatgassen en verbrandingsprocessen door zich aan klei te hechten in de oceaan terecht. Je vindt dioxines in het vetweefsel van dieren. Klinkt gevaarlijk, maar gelukkig is wanneer je 1 of 2 keer per week vis eet er niets aan de hand. Het percentage is dan dusdanig laag dat het geen effect zal hebben.
• Zware metalen: Hier hebben we het over lood, kwik en arseen. Vooral roofvissen hebben een hoog percentage kwik, evenals tonijn uit blik.
• Listeria bacterie: Deze bacterie vermenigvuldigd zich wanneer dierlijke producten lang gekoeld bewaard blijven en onverhit opgepeuzeld worden. Denk aan voorverpakte gerookte vis. De bacterie kan worden gedood door de vis boven de 70 graden Celsius te verhitten.

Hoe vaak mag ik vis eten tijdens de zwangerschap?

Wij raden één keer per week aan (door de dioxines). Verhit je vis goed! Wij raden vooral vette vis aan, denk bijvoorbeeld aan bokking, sardines en zalm. Ook forel, vissticks, kibbeling, garnalen, mosselen en kabeljauw zijn goede opties.

Welke vis mag ik absoluut niet eten tijdens de zwangerschap?

Alle rauwe vis. Rauwe vis is nooit eerder verhit en kan daardoor voor een infectie zorgen. Wanneer je bijvoorbeeld mosselen kookt is dit wel oké. Vissen in blik of uit een pot zijn al verhit en daardoor ook ongevaarlijk om te eten.

Let ook op het roofvissen (makreel, paling, tonijn, snoekbaars, zwaardvis en snoek), zowel vers als gerookt en uit blik. Deze vissoorten bevatten namelijk een hogere dosis kwik. In 2018 werd door het Nederlandse Voedingscentrum besloten dat roofvissen evenals tonijn uit blik een hoge dosis kwik bevatten.

Ook vissen die je zelf hebt gevangen zijn een no-go (je weet nooit wat er in het water zit).

Kan ik (gerookte) zalm eten als ik zwanger ben?

Gerookte zalm kun je eten wanneer je zwanger bent, mits je deze eerst verhit (boven de 70 graden Celsius). De Listeria bacterie kan zich namelijk vermenigvuldigen wanneer gerookte vis verpakt wordt (juist doordat de vis hiermee langer bewaard kan worden). Door het verhitten van de vis dood je de bacteriën. Alle soorten zalm zijn prima in orde zolang je de zalm dus eerst verwarmd.

Kan ik tonijn(salade) eten als ik zwanger ben?

Tonijn is een beetje een twijfelgeval. Tonijn kun je wanneer je zwanger bent eten omdat het alleen in blik of vers te verkrijgen is, waardoor de kans op eventuele bacteriën nihil is. Met teveel tonijn moet je echter uitkijken. Dit komt door de hoeveelheid kwik. De skipjack en witte tonijn bevatten een aanvaardbare hoeveelheid kwik, maar bij grootoog, geelvin- en blauwvintonijn kan het percentage snel oplopen. Vraag je visboer van tevoren naar het soort tonijn en baseer daarop je keuze.

Kan ik haring eten als ik zwanger ben?

Haring? Mag dat wel? De meningen hierover zijn verdeeld. Het is waar dat haring wordt gezouten en ingevroren, wat de Listeria bacterie doodt. Sommige onderzoekers zeggen echter dat niet alle bacteriën gedood worden. In principe moet het veilig zijn, maar we kunnen dit niet 100% garanderen. Het beste kun je dus je haring verhitten of een potje rolmops opentrekken.

Kan ik kabeljauw eten als ik zwanger ben?

Ja, kabeljauw is prima wanneer je deze goed verhit.

Kan ik schaal-en schelpdieren eten als ik zwanger ben?

In principe ja, mits je ze goed verhit. Eet liever geen rauwe kreeft, garnalen, scampi’s, rivierkreeftjes, krab, oesters, mosselen, kokkels en coquilles. Serveren ze echter paella? Dan is alles goed verhit en kun je zonder zorgen opscheppen.

Kan ik sushi eten als ik zwanger ben?

Helaas pindakaas, berg je chopsticks voor nu maar even op, want sushi kun je beter vermijden tijdens de zwangerschap.

Kan ik vette vis eten als ik zwanger ben?

Ja, vette vis is juist goed. Zo’n 340 gram per week zorgt voor een goede portie omega-3 vetzuren. Goede vette vissen zijn onder andere zalm, sardientjes en verhitte haring.

Even samengevat wat mag ik wel en niet eten: